8x60S - Zapomniany kaliber

Po pierwszej wojnie światowej, na mocy Traktatu Wersalskiego z 1919r, w ramach rozbrojenia Niemiec, wprowadzono limity produkcyjne dla amunicji w kalibrze 8x57JS (7,92 × 57 mm Mauser). Spowodowane było to, dużą ilością dostępnej broni w tym kalibrze, które łatwo można było użyć w kolejnych aktach zbrojnych Niemiec. W związku z powyższym cała produkcja przeznaczona była na potrzeby armii. Do tego czasu, broń z pociskiem 8mm (.323), dała się poznać wśród myśliwych z bardzo dobrej strony. Wymyślono więc jak obejść zakaz. Uogólniając, stworzono nowy nabój z łuską wydłużoną o 3mm względem 8x57JS. Pozwalało to, dalej na skuteczne przeładowanie w systemie Mauser 98 oraz łatwe dostosowanie komory nabojowej z kalibru 8x57JS. Z drugiej strony patrząc, broń w nowym kalibrze, uniemożliwiała bezpieczne i sprawne oddanie strzału z amunicji 8x57JS. Tak powstał kaliber 8x60S, stworzony z myślą o użyciu cywilnym.

Właściwości kalibru, przy bezpiecznych ciśnieniach, pozwalają na większą względem starszego 8x57JS prędkość wylotową a co za tym idzie również większą energię. To co nie miało dużego znaczenia na polu bitwy, w łowisku pozwalało na lepsze rezultaty. Z czasem, Niemcy przestały się stosować do postanowień z Traktatu Wersalskiego i znowu rozpoczęła się produkcja broni i amunicji w kalibrze 8x57JS, kaliber ten został również zaadoptowany do celów militarnych przez wiele innych krajów. Lata rozkwitu koncepcji 8x60S są zatem stosunkowo krótkie.  Mimo potencjalnie lepszych właściwości balistycznych, 8x60S z czasem zszedł do cienia. Powodem była wciąż ogromna liczba zalegającej broni w kalibrze 8x57JS, jak i stosunkowo mała różnica balistyczna między kalibrem 8x60S. Ekonomia wzięła górę. Nie zmienia to faktu że wiele sztucerów w kalibrze 8x60S zostało wyprodukowanych i krążą do dzisiaj w rękach myśliwych. Ci co posiadają ów egzemplarz, przeważnie nie chcą się z nim rozstać. Jedynym znanym mi powodem pozbycia się takiego sztucera był problem z zakupem amunicji. Obecnie na bieżąco produkowana jest amunicja Prvi Partizan z pociskiem Sp i Grom. Cały czas można się jeszcze natknąć na paczki amunicji RWS DK. Wśród użytkowników kalibru 8x60S, popularna jest elaboracja amunicji. Na rynku, dostępnych jest, ponad 40 różnego rodzaju pocisków o średnicy .323 . Według relacji użytkowników, kaliber oferuje zdecydowanie lepsze właściwości niż 8x57JS na potrzeby polowania w Polsce. "8x60S ma to coś, czego brakuje 8x57JS". Można powiedzieć że kaliber wypełnia lukę między wysłużonym 8x57JS a szybkim 8x68S. O ile ten pierwszy ma wielu zwolenników i wraz z wersją w kryzie 8x57JRS sprawdza się znakomicie na zbiorówkach a także w większości sytuacji łowieckich w Polsce. O tyle 8x68S jest na większość polowań w Polsce (do 200m) zdecydowanie za szybki a odrzut broni dość dokuczliwy co może odbijać się u wielu strzelców na precyzji oddawanego strzału. Pokusiłem się o porównanie tabel balistycznych dla występującej na rynku amunicji z pociskami 8mm (.323).  Na potrzeby przykładu, wybrałem amunicję kilku producentów z pociskami o jednakowej masie. Przeprowadziłem również kilka kalkulacji dla różnych elaboracji z takim pociskiem.  Okazuje się że faktycznie kaliber 8x60S ma kilka procent większe możliwości niż kaliber 8x57JS. Natomiast do kalibru 8x68S dzieli go prędkościowa i energetyczna przepaść. Wyjątkiem od reguły jest amunicja PRIV Partizan, która oferuje amunicje o wyraźnie niższej niż możliwa do bezpiecznego osiągnięcia prędkości wylotowej. Jednak nie ma co "biadolić", ważne że jest produkowana i dostępna na rynku. Z informacji od osób parających się elaboracją, łuski PRIV są dobrej jakości i nadają się do precyzyjnych elaboracji. Elaborowana amunicja, zajmuje prawdopodobnie duży procent rynku dla tej, wykorzystywanej w kalibrze 8x60S. Tarcze udostępnione przez Andrzeja Lechnę świadczą o tym że stare sztucery w kalibrze 8x60S przy wypracowaniu odpowiedniej elaboracji mogą zawstydzić niejeden nowoczesny komplet seryjny. 

Podsumowanie: 

Kaliber 8x60S, jak na prawnie zapomnianą koncepcję, ma się w Polsce nieźle. Ludzie lubią pisać o nietypowych rzeczach, stąd rozgorzały na forach internetowych dyskusje na jego temat. Na rynku dostępna jest na bieżąco produkowana amunicja co niczym kroplówka podtrzymuje byt 8x60S. Jeżeli jednak chcemy wykorzystać pełny potencjał kalibru, musimy skierować swoją uwagę w kierunku elaboracji amunicji. Kaliber bez wątpienia świetny na Polskie łowiska. Co cieszy, intencje jego powstania, wzięły się z chęci polowania a nie militarnego użycia.

Porównanie balistyczne ósemek o podobnej wadze pocisku

Ciekawe materiały dotyczące kalibru 8x60S z oferty RWS: